یکی از مشکلات و معضلاتی که برای دندان ها ممکن است پیش بیاید، نحوه چینش دندان ها و عدم تقارن دندان های فک بالا و فک پایین است. در این صورت دندان ها دچار بی نظمی می شوند و علاوه بر ظاهر نامناسب، باعث اختلال در تکلم و سختی در جویدن می شود. هم چنین فشردگی دندان ها منجر به تجمع باکتری ها و پوسیدگی زودرس می شود. راه حل رفع این مشکل، ارتودنسی می باشد. در این مقاله ما تصمیم داریم در مورد چگونگی انجام ارتودنسی و هر آنچه که باید درباره عوارض ارتودنسی بدانید مطالبی را عنوان کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
ارتودنسی چیست؟
اختلالات و عارضه های بسیاری ممکن است دندان ها را درگیر نماید. یکی از مشکلات دندانی رایج که با رشد دندان های دائمی نمایان می شود و یا ممکن است به دلیل ایجاد فشار به وجود بیاید، بی نظمی دندان هاست. راه حلی که توسط پزشکانی مثل بهترین دکتر ارتودنسی در تهران برای این موارد قابل اجراست، ارتودنسی می باشد.
ارتودنسی علمی است که به تشخیص، پیشگیری و درمان اختلالات دندانی و فکی می پردازد. هدف اصلی ارتودنسی، بهبود قابل ملاحظه ظاهر و عملکرد دندان ها و فک ها و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. درمان ارتودنسی شامل استفاده از انواع دستگاه‌های ثابت یا متحرک، اصلاح برخی عادات غیرسالم و تغییر رفتار برخی عضلات دهان و صورت می‌شود. مراحل انجام ارتودنسی شامل مراحل قبل، درمان و پس از درمان می شود:
مرحله قبل از درمان: در این مرحله، پزشک ارتودنتیست با بررسی دقیق دندان ها و فک های بیمار، تشخیص اختلالات دندانی و فکی را می گیرد. سپس با استفاده از رادیوگرافی و مدل های دندانی، برنامه درمانی را طراحی می کند.
مرحله درمان: بعد از تشخیص دقیق، پزشک با استفاده از دستگاه های ثابت یا متحرک، شروع به اصلاح اختلالات دندانی و فکی بیمار می کند. در این مرحله، برای بهبود عملکرد دندان ها و فک ها، برخی عادات غیرسالم نظیر دندان قروچه، خوردن غذای ناسالم و… نیز تغییر می کند.
مرحله پس از درمان: بعد از درمان، پزشک ارتودنتیست با استفاده از دستگاه های نگهدارنده، بهبود و حفظ نتایج درمان را تضمین می کند. همچنین، بیمار باید از رعایت بهداشت دهان و دندان خود، به‌ویژه در زمان استفاده از دستگاه های ارتودنسی، پیروی کند، در غیر این صورت عوارض ارتودنسی گریبان گیر خواهد شد.
مزایای انجام ارتودنسی دندان ها
با انجام ارتونسی بسیاری از مشکلات دندان ها قابل حل خواهد بود و ما در این قسمت می خواهیم برخی از مزایای انجام ارتودنسی را برای شما عنوان کنیم. البته ناگفته نماند که نباید از عوارض ارتودنسی چشم پوشی کرد، اما به طور کلی مزایای انجام آن برا عوارض غلبه دارد. این مزایا شامل موارد زیر می شوند:
- بهتر شدن عملکرد دندان ها و فک ها: ارتودنسی باعث بهبود عملکرد دندان ها و فک ها می شود و به‌طور کلی بهبود کیفیت زندگی بیمار را تضمین می کند.
- اصلاح ایرادات ظاهری فرد: درمان ارتودنسی باعث بهبود ظاهر فرد و افزایش اعتماد به نفس او می شود.
- پیشگیری از بروز بیماری های دندانی و فکی: ارتودنسی باعث پیشگیری از بروز بیماری های دندانی و فکی مانند تسوکوما، بروز دندان های خالی و… می شود.
- تنفس بهتر: در برخی افراد، اختلالات دندانی و فکی باعث مشکلات تنفسی مانند خفگی شبانه می شود. درمان این اختلالات باعث بهبود تنفس می گردد.
- بهبود گفتار: در برخی افراد، اختلالات دندانی و فکی باعث مشکلات گفتاری مانند لیسپ می شود. درمان این اختلالات باعث بهبود گفتار می شود.
- بهبود کیفیت خواب: برای بعضی افراد، اختلالات دندانی و فکی باعث مشکلات خوابی مانند خفگی شبانه می‌شود. درمان این اختلالات باعث بهبود کیفیت خواب می‌شود.
عوارض انجام ارتودنسی
یکی از سوالات پیش روی افراد که ارتودنسی دندان برای آن ها لازم است، اطلاع از مضرات و عوارض ارتودنسی می باشد. با توجه به این که ارتودنسی روشی مورد تایید و دقیق است عوارض قطعی ندارد، اما این مورد نیز هم چون هر روش درمانی و زیبایی دیگر در صورت انجام نشدن توسط متخصص و عدم رعایت نکات لازم بهداشتی و مراقبتی عوارضی به همراه خواهد داشت که عبارتند از:
درد و تورم: بعد از نصب ارتودنسی، ممکن است درد و تورم در دهان و فک‌ها به وجود آید که معمولا در چند روز اول پس از نصب ارتودنسی بهبود می یابد. این درد ناشی از فشار دستگاه نصب شده بر روی دندان هاست. اما اگر این درد بیش تر شود و غیر قابل تحمل گردد، باید موضوع با دندانپزشک مطرح شود.
تغییر در الگوی غذایی: پس از نصب ارتودنسی، الگوی غذایی بیمار باید تغییر کند و باید از مصرف غذاهای سفت و سخت خودداری کند. البته باید بگوییم این مورد عارض محسوب نمی شود اما شاید برای برخی از افراد پرهیز غذایی و عدم مصرف برخی غذاها غیر قابل تحمل باشد که بهتر است قبل از انجام ارتودنسی از آن ها آگاه باشند.
مشکلات بهداشت دهان: استفاده از ارتودنسی باعث مشکلات بهداشت دهان مانند رسوبات غذایی، تراکم بین دندان ها و… می‌شود که باید به صورت منظم تمیز شوند. با وجود براکت ها و وایرها تمیز کردن دندان ها کمی سخت می شود و نیاز است از مسواک های مخصوص ارتودنسی و دفعات نظافتی بیش تری استفاده کرد.
خطر عفونت: در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و استفاده از ارتودنسی، خطر عفونت در دهان و فک ها وجود دارد. همچنین عفونت لثه در این دوره بسیار رایج است و برای کسانی که در رسیدگی به دندان ها و لثه های خود تنبلی می کنند رواج زیادی دارد. با بروز بیماری های لثه احتمال طولانی شدن و اختلال در روند درمان ارتودنسی بیش تر می شود. در این موارد دکتر ارتودنسی بیمار را به بهترین دکتر لثه در تهران ارجاع می دهد تا به سرعت التهاب و عفونت برطرف شود.
خطر آسیب به دندان ها: در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و استفاده از ارتودنسی، ممکن است دندان ها آسیب ببینند و حتی شکسته شوند. با توجه به این که در طول ارتودنسی، براکت ها برای مدتی طولانی در دهان باقی می مانند، غذاها و جرم در دور آن جمع شده و محلی برای رشد باکتری می شوند. همین موضوع پوسیدگی و آسیب دیدگی دندان ها را تشدید می کند.
خطر عدم موفقیت در درمان: در برخی موارد، ارتودنسی ممکن است نتایج مطلوب را نداشته باشد و درمان ناموفق باشد. در صورت سخت بودن ریشه ها و سن بالای بیمار ممکن است ارتودنسی سال ها طول بکشد و یا این که در نهایت نتیجه مطلوبی نداشته باشد.
کوتاهی ریشه دندان: یکی دیگر از عوارض ارتودنسی، کوتاه شدن ریشه دندان در طول دوره درمان می باشد. غالبا افراد زیادی در معرض این مشکل قرار می گیرند، اما این موضوع غیر قابل پیش بینی است و قبل از آغاز درمان هیچ پزشکی نمی تواند آن را تشخیص دهد. البته باید بگوییم که این موضوع منجر به کم شدن عمر دندان ها یا اتفاق خاصی نمی شود، فقط ممکن است دندان هایی با ریشه کوتاه تر زودتر از دندان های دیگر از بین بروند.
لقی دندان ها: مشکلی که برای برخی از افراد در طول ارتودنسی پیش می آید، احساس لقی دندان هاست. تقریبا بسیاری از افراد 2 یا 3 روز بعد از ارتودنسی به دلیل فشار وارده احساس می کنند دندان های شان دچار لقی شده است. این مورد به این دلیل است که دندان ها از جای خود تان خورده و می خواهند تغییر وضعیت دهند.
عوارض ارتودنسی در سن بالا
ارتودنسی بهتر است در سنین پایین تر انجام گیرد تا نتیجه ای مطلوب را برای فرد در بر داشته باشد و عوارض کم تری را به وجود آورد، برخی از عوارض ارتودنسی کردن دندان ها در سنین بالا عبارتند از:
احتمال افزایش درد و تورم: در سن بالا، بافت های دهان و فک ها کم تر قابل انعطاف هستند و بعد از نصب ارتودنسی، ممکن است درد و تورم بیش تری به وجود آید.
خطر آسیب به دندان ها: با انجام ارتودنسی در سن بالا، دندان ها ممکن است به دلیل فرسایش و سایر عوامل ضعیف شده باشند و با نصب ارتودنسی، خطر آسیب به آن ها بیش تر می شود.
عدم تحمل: ارتودنسی نیاز به صبوری و تحمل دارد و ممکن است حتی بیش از یک سال طول بکشد. انجام دادن ارتودنسی در سنین بالا ممکن است خارج از تحمل و صبر باشدو بعضی از بیماران نتوانند ارتودنسی را تحمل کنند و باعث عدم موفقیت در درمان شوند.
عدم تطابق با شکل صورت: بافت‌های صورت در سنین بالاتر کم تر قابل تغییر هستند و ممکن است شکل صورت با نصب ارتودنسی تغییر کند که ممکن است برخی از بیماران را ناراحت کند.
افزایش زمان درمان: به دلیل کمتر بودن انعطاف بافت ها در سنین بالاتر، ممکن است زمان درمان بیش تری نیاز باشد که می تواند برای بیماران ناراحت کننده باشد.
کشیدن دندان در ارتودنسی
کشیدن دندان در طول ارتودنسی یکی از مراحل مهم در درمان برای بهبود تراز دندان ها و تغییر شکل فک و صورت است. در این روش، دندان ها به آرامی از محل خود حرکت می کنند تا به موقعیت جدیدی برسند. برای این منظور، ارتودنتیست از دستگاه هایی مانند بندهای ارتودنسی، کارخانه های ارتودنسی یا الاستیک های کوچک استفاده می کند. این روش ممکن است در طول چندین ماه تا چند سال طول بکشد و بستگی به جدیت مشکلات دندانی شما دارد. با این حال، نتایج نهایی آن، شامل دندان های بهتر قابل تمرین، زیباتر و سالم تر، باعث خواهد شد که شما با خودتان و لبخند خود راضی باشید.
عوارض استفاده از چسب ارتودنسی
استفاده از چسب ارتودنسی برای نصب بندهای ارتودنسی ممکن است با عوارضی همراه باشد که در بعضی از موارد ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. برخی از مشکلات استفاده از چسب که به عنوان عوارض ارتودنسی شناخته می شود عبارتند از:
- التهاب لثه: استفاده از چسب ارتودنسی ممکن است باعث التهاب لثه شود که می تواند به عفونت و تورم منجر شود.
- تغییر رنگ دندان: چسب ارتودنسی ممکن است باعث تغییر رنگ دندان شود و آن ها را زرد یا قهوه ای کند.
- تحریک لثه: وجود چسب ارتودنسی ممکن است باعث تحریک لثه شود که می تواند باعث خونریزی و درد شود.
- حساسیت: بعضی افراد ممکن است به چسب ارتودنسی حساسیت داشته باشند که باعث درد و تورم می شود.
- شکستگی بند: همچنین چسب ارتودنسی ممکن است در بعضی از موارد شکسته شود که نیاز به تعویض دارد.
- دفع چسب: در بعضی از موارد، چسب ارتودنسی ممکن است دفع شود که باعث از دست رفتن تاثیر درمانی می شود.
اگر هر یک از این عوارض را تجربه کردید، بهتر است به ارتودنتیست خود مراجعه کرده و درباره درمان آن صحبت کنید. در دوره ارتونسی باید تحت نظر بود تا روند درمان به خوبی طی شود و درمان به بهترین شکل ممکن و با بهترین نتایج به پایان برسد.
انواع ارتودنسی دندان
همان طور که پیش از این گفتیم، ارتودنسی دندان نوعی روش درمان ناهنجاری های فک بدون انجام جراحی های پیچیده است. انواع روش های ارتودنسی عبارتند از: ارتودنسی متحرک، ثابت، لینگوال، دیمون و ارتودنسی کوتاه مدت که همگی توسط متخصصین ارتودنسی در کلینیک دندانپزشکی قابل انجام است. انتخاب نوع ارتودنسی به درخواست بیمار و صلاح دید پزشک، سن بیمار و شدن عارضه و عدم تقارن فک ها بستگی دارد. هر یک از این روش ها نیز از مزایا و عوارض ارتودنسی برخوردار است که در ادامه به توضیح مختصر آن ها خواهیم پرداخت.
ارتودنسی ثابت: در این روش امکان تغییر مکان بریس ها و براکت ها وجود ندارد و آن ها بر روی دندان ها ثابت هستند. در این روش لازم است به بهداشت دندان ها بسیار رسیدگی شود تا باعث پوسیدگی نشود. ارتودنسی ثابت معمولا دوسال زمان می برد. انواع ارتودنسی ثابت عبارتند از:
- لینگوال
- دیمون
- ارتودنسی با بریس فلزی و سرامیکی
در این نوع ارتودنسی ها ممکن است دردی چند روزه برای بیمار به وجود آید. مزیت های انجام این روش ها درصد بالای نتیجه بخشی و عدم نیازبه همراه م کمک می باشد.
ارتودنسی متحرک: ارتودنسی متحرک دندان، قابلیت جابجایی دارد. اما نباید آن ها را جابجا کرد و بهتر است فقط در زمان غذا خوردن آن ها را برداشت. سن مناسب برای انجام ارتودنسی متحرک بین 7 تا 9 سال است که دندان ها منعطف تر هستند و به هم ریختگی دندان ها جزئی تر است. طول درمان این روش بین 3 تا 12 ماه می باشد. انواع ارتودنسی متحرک عبارتند از:
- بریس های هاولی
- بریس های زد اسپرینگ
- بریس های بایت پلیت
- بریس های نامرئی ( اینوزیلاین)
این روش ارتودنسی از دیگر روش ها ارزان تر بوده و ظاهر بهترین دارد. همچنین به دلیل امکان برداشتن براکت ها، می توان دندان ها را تمیز کرد که باعث کم شدن احتمال پوسیدگی می شود.
کلام آخر
ارتودنسی کردن دندان ها مزایا بسیاری به همراه دارد. اما ممکن است در کنار تمام خوبی ها و مزیت های انجام آن، به دلایلی عوارضی نیز داشته باشد. در این مقاله ما در مورد مراحل انجام ارتودنسی و مزایای آن نیز صحبت کردیم و به طور ویژه سعی کردیم هر آنچه که درباره عوارض ارتودنسی باید بدانید را متذکر شویم.
امیدواریم از مطالب گفته شده بهره برده باشید. از همراهی شما متشکریم و منتظر دریافت نظرات تان در سایت دندانپزشکا هستیم.
