زمانی که به ریشه دندان آسیبی می رسد ممکن است درد و یا نشانه هایی را از خود بروز دهد. اغلب علت بروز عفونت در ریشه، ورود باکتری ها و ویروس هایی است که محیط دهان و دندان برای آن ها بسیار مناسب است و رفته رفته به دنبال راهی برای نفوذ به عصب و ریشه دندان هستند. عفونت ها با شکستگی ها و پوسیدگی ها یا درمان های ناقص و نامناسب تشدید می شوند. در این مقاله ما می خواهیم عفونت دندان را مورد بررسی قرار دهیم و به طور مفصل علائم و نشانه های عفونت دندان را بررسی نماییم. در ادامه همراه ما باشید تا اطلاعات لازم در این زمینه را کسب نمایید.
عفونت دندان چیست؟
زمانی که دندانی می پوسد و یا دچار آسیب می شود، در صورتی که درمان به موقع حاصل نشود و به آن رسیدگی نگردد، عفونت دندان را در بر می گیرد. ریشه دندان زمانی عفونت می کند که مابین خط لثه تا استخوان فک را چرک و عفونت فرا بگیرد. علاوه بر این که عفونت دندان در صورت درمان نشدن می تواند باعث از دست رفتن دندان یا آسیب به لثه شود، ممکن است این عفونت به اعضای دیگر بدن نیز ورود یابد و باعث آسیب رسانی بیش تر به بدن گردد.
این مشکل در اغلب مواقع به صورت ناگهانی سر و کله اش پیدا نمی شود و فرد زمانی با آن رو به رو می شود که با تعویق به پوسیدگی های دندان و عارضه های لثه رسیدگی شود. به طور کلی بهتر است بگوییم که عفونت دندان در بازه زمانی بلندی تشکیل می شود و بروز می یابد و تنها با دانستن علائم و نشانه های عفونت دندان می توان از بروز مشکلات جدی پیشگیری کرد.
آغاز نشانه های عفونت دندان، درد دندان می باشد. اگر که دندان درگیر پوسیدگی زیادی باشد و فراگیر شده باشد، با گذشت زمان عصب مرکزی دندان فرد نیز درگیر این مشکل می شود و در صورتی که بیمار درمان مناسب مثل عصب کشی را دریافت نکند، دندان عفونت می کند. در این شرایط قسمت ریشه دندان که در استخوان فک قرار می گیرد درگیر کیست می گردد. گاهی اوقات کیست های به وجود آمده نیز به داخل دهان سرایت می کند.
در این شرایط باید بیمار فورا به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد. اگر که کیست به وجود آمده کوچک باشد، به راحتی قابل درمان است و در اکثر مواقع دندان عصب کشی (root canal therapy) می شود. اما اگر کیست بزرگ باشد لازم است بهترین دندانپزشک درمان ریشه در تهران جراحی کوچکی انجام دهد و کیست را از انتهای ریشه بر دارد.
انجام جراحی به این صورت است که دندانپزشک لثه بیمار را با وسیله مخصوصی برش داده و با تیغ بیستوری آن را باز می کند و به انتهای ریشه دسترسی می یابد. با این جراحی همه عفونت ها از دندان خارج می شود و بعد قسمت مورد نظر را با سرم فیزیولوژی شستشو می شود. در آخر نیز انتهای ریشه با مواد مخصوص پر می شود و لثه بخیه می خورد.
علائم و نشانه های عفونت دندان
زمانی که دندان عفونت می کند، علائمی بروز می یابد که خبر از عفونی شدن دندان می دهد. اصلی ترین علامت عفونت دندان، احساس درد در ناحیه دندان عفونت کرده می باشد. ضمنا در صورتی که عفونت شدید تر شده باشد، درد از ناحیه دندان فراتر رفته و در فک، گردن و همچنین گوش سمت دندان عفونت گرفته حس می شود.
اگر درد دندان در زمان خواب بیش تر حس شود، از علائم و نشانه های عفونت دندان است. همچنین حساس شدن نسبت به فشار در دهان، حساسیت غذایی و نوشیدن مایعات سرد و گرم از علائم عفونت دندان می باشد. در ضمن تورم غدد لنفاوی، لوزه و گردن و تورم گونه نیز از دیگر علائم و نشانه های عفونت دندان است. عفونت دندان می تواند به عوارض جدی منجر شود که اگر درمان مناسب انجام نشود به اعضای دیگر بدن سرایت کند.
داشتن بوی بد دهان، حس طعم بد و نامطلوب در دهان و گاهی اوقات داشتن تب نیز از علائم وجود عفونت در دندان است. زمانی که عفونت دندان درمان نشود و شدت یابد و قادر باشد که به قسمت ها و اندام های دیگر بدن سرایت نماید، ممکن است علائم آن عوض شود و فرد نشانه های جدیدی مانند سردرد، خستگی زیاد و حس مریضی و ناخوش احوالی را تجربه کند.
همچنین داشتن تب و لرز، قرمزی پوست و یا تعریق، تورم صورت به طوری که باز و بسته کردن دهان سخت شود، مشکل در قورت دادن آب دهان و تنفس نیز همگی از علائم دیگر عفونت دندان هستند. بالارفتن ضربان قلب و تنفس در دقیقه، دردهای ضربانی که از خوابیدن فرد جلوگیری کند، نشانه آبسه و عفونت دندان است.
امکان دارد که عفونت دندان در بخش های اطراف ریشه و یا انتهای ریشه دندان دیده شود که ناشی از اختلال در اعصاب مرکزی و پالپ دندان است. زمانی که پوسیدگی در دندان افزایش یابد و به پالپ دندان برسد، گونه های مختلف میکروب ها و باکتری ها به پالپ دندان رسیده و در آنجا رشد و تکثیر می شوند. بعد از گسترش و تکثیر میکروارگانیسم ها در پالپ دندان، عفونت در این ناحیه پخش شده و به حفره نفوذ می کنند. همچنین عفونت در ته ریشه منتشر می شود و می توان گفت که عفونت به بخش های اطراف ریشه و استخوان فک ورود می یابد.
عوارض عفونت دندان چیست؟
عفونت دندان می تواند به عوارض جدی منجر شود، اگر درمان مناسب انجام نشود. برخی از عوارض عفونت دندان شامل موارد زیر می باشد:
- گسترش عفونت به سایر اندام‌ها و بافت‌ها در نزدیکی دندان
- ایجاد جیب های عفونتی در گوش، گلو، گردن و حتی مغز
- آسیب به استخوان ها و بافت های اطراف دندان
- ایجاد عفونت در خون که ممکن است منجر به سپتی سمی (عفونت خون) شود.
- افزایش خطر بروز بیماری های قلبی و عروقی
- تشدید بیماری های مزمن مانند دیابت و بیماری های ریوی
بنابراین، درمان به موقع عفونت دندان بسیار حائز اهمیت است تا از وقوع عوارض جدی جلوگیری شود.
دلایل عفونت دندان چیست؟
در اغلب موارد، علت بروز آبسه و عفونت در دندان ها، ورود باکتری ها می باشد. آبسه در دو نوع می باشد که عبارتند از:
آبسه پری آپیکال
زمانی که باکتری ها از راه حفره های ریزی که به دلیل پوسیدگی در قسمت بیرونی دندان به وجود آمده اند، به داخل آن نفوذ یابند، کم کم پوسیدگی از بخش سخت دندان یعنی مینای دندان عبور کرده و به لایه نرم تر با نام عاج می رسد. حال در صورتی که پوسیدگی متوقف نشود، حفره به وجود آمده به پالپ نرم داخلی دندان می رسد و عفونت می کند. این عارضه پالپیت نامیده می شود که با پیشرفت آن، باکتری ها به استخوان آلوئولار که نوعی استخوان نگهدارنده است می رسد و آبسه پری آپیکال را به وجود می آورد.
آبسه پریودنتال
حال اگر باکتری های پلاک منجر به آلودگی لثه ها شوند، فرد به پریودنتیت دچار می شود. با این عارضه لثه ها ورم کرده و التهاب می یابند و بافت اطراف ریشه دندان را ممکن است از پایه دندان جدا نماید. با جدایی رباط پریودنتال از ریشه دندان، شکافی کوچک به نام پاکت پریودنتال ایجاد می شود که تمیز ماندن آن سخت است و با جمع شدن باکتری در آن آبسه پریودنتال به وجود می آید. بعد از آن توده ای در لثه احساس می شود که از علائم و نشانه های عفونت دندان است. بهترین دکتر لثه در تهران می تواند فورا این مشکل را تشخیص دهد و به درمان قطعی آن بپردازد.
دلایل کلی بروز عفونت دندان عبارتند از:
- برخورد با باکتری ها: وجود باکتری ها در دهان می تواند به عفونت دندان منجر شود، این باکتری ها ممکن است از طریق غذا، نوشیدنی یا حتی هوا وارد دهان شوند.
- ترک دندان: ترک دندان می تواند در نتیجه ضربه یا فشار زیاد بر روی دندان ایجاد شود و منجر به عفونت شود.
- کاشت دندان: در صورتی که کاشت دندان به درستی انجام نشود ممکن است عفونت ایجاد شود.
- عفونت لثه: عفونت لثه ممکن است به داخل دندان ها گسترش یابد و عفونت دندان ایجاد شود.
- آسیب دیدگی دندان: اگر دندان آسیب ببیند، مثلا به علت پوسیدگی یا شکستگی، ممکن است باکتری ها وارد داخل دندان شده و عفونت را ایجاد کنند.
- ضعف سیستم ایمنی: افراد با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است برای عفونت های دندانی حساس تر باشند و به راحتی عفونت دهان و دندان را تجربه کنند.
راه های درمان خانگی عفونت دندان
در صورتی که نمی توانید به دندانپزشک مراجعه کنید یا در انتظار ملاقات با او هستید، می توانید به روش های خانگی زیر برای کاهش علائم عفونت دندان اقدام کنید:
- استفاده از داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن یا پاراستامول برای کاهش درد و التهاب
- شستن دهان و دندان با استفاده از دهانشویه یا آب نمک برای کمک به کاهش باکتری ها
- استفاده از یخ یا سردی برای کاهش تورم و درد
- مصرف آنتی بیوتیک های موضعی مانند ژل موضعی آنتی بیوتیک برای کنترل باکتری ها
- مصرف مواد گیاهی مانند روغن نعناع برای کاهش درد و التهاب
به هر حال، این روش های خانگی تنها به عنوان درمان موقت عفونت دندان مورد استفاده قرار بگیرند و به هیچ وجه جایگزین مراجعه به دندانپزشک نیستند. در صورتی که علائم عفونت دندان شما پابرجا بماند، حتما به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
روش های پیشگیری از بروز عفونت دهان و دندان
همیشه می گویند که پیشگیری بهتر از درمان است. بسیاری از علائم و نشانه های عفونت دندان زمانی احساس می شوند که افراد از مراقبت دندانی و چکاپ دوره ای غافل شوند و یا مهم تر از همه به نظافت دهان و دندان شان به خوبی رسیدگی نکنند. بهتر است قبل از بروز عفونت، با رعایت حداقل ها از این مشکلات پیشگیری کرد. توصیه های پیشگیرانه برای عفونت دندان عبارتند از:
- بهداشت دهانی منظم و صحیح: شستشوی دندان حداقل دو بار در روز و استفاده از نخ دندانی برای پاک کردن باقیمانده های غذا و باکتری ها بین دندان ها
- مصرف غذاهای سالم و کم شکر: مصرف مواد غذایی با قند و اسیدهای زیاد می تواند عفونت دهان را تشدید کند.
- مراقبت از لثه: استفاده از محافظ دندانی و شستشوی دهان با ضدعفونی کننده دهانی برای جلوگیری از عفونت لثه
- مراجعه به دندانپزشک: برای بررسی دوره ای و تعمیرات لازم برای جلوگیری از بروز عفونت دندان
- استفاده از محافظ دهانی: استفاده از محافظ دهانی در ورزش‌های خطرناک برای جلوگیری از آسیب به دندان ها
خطرات ناشی از پخش شدن عفونت دندان در بدن
گاهی اوقات اگر عفونت دندان به موقع درمان نشود و باقی بماند، این عفونت ممکن است به دیگر اندام های بدن ورود پیدا کند. خطراتی که این عارضه در پی دارد شامل موارد زیر می شود:
زوال عقل: باکتری های دندان وقتی وارد خون شوند می توانند خودشان را به مغز برسانند و در نهایت منجر به آلزایمر و زوال عقل شوند.
سلولیت: با نفوذ باکتری ها و عفونت دندان به زیر پوست، چربی زیر پوست تحت حمله قرار می گیرد و سلولیت را به وجود می آورد.
آبسه: با تجمع باکتری ها در دهان، توده ای از عفونت تشکل می شود که بسیار آزار دهنده است و به آن آبسه می گویند.
آسیب رسیدن به اندام های داخلی بدن: طبق تحقیقات انجام شده عفونت دندانی می تواند به اندام های حساسی هم چون قلب برسد و عفونت غشای داخلی قلب را در پی داشته باشد. همچنین عفونت ممکن است باعث دیابت، انسداد ریه و عفونت آن نیز شود.
استئومیلیت: اگر عفونت دندان بتواند خود را به بافت استخوانی برساند، می تواند منجر به استئومیلیت که عفونت استخوان و مفاصل است، شود.
کلام آخر
در این مقاله ما سعی کردیم مطالب مختصر و کلی و در عین حال مفیدی را در مورد عفونت دندان بیان کنیم. امیدواریم که آنچه گفته شد، توجه شما را جلب کرده باشد و برای شما مفید بوده باشد. عفونت دندان در صورت عدم درمان و رسیدگی ممکن است خطرناک واقع شود و از محدوده دهان نیز فراتر رود.
آنچه در این مقاله به آن به طور ویژه پرداخته شد، توضیح و معرفی علائم و نشانه های عفونت دندان بود. از همراهی شما تا انتهای مقاله صمیمانه سپاس گزاریم و مننتظر دریافت نظرات و پیشنهادات شما در سایت دندانپزشکا هستیم.
