در این مقاله می خواهیم در مورد نوع دندان ها صحبت کنیم. انسان از زمانی که در دوران جنینی به سر می برد دندان هایش در زیر لثه تشکیل می شود. اولین دندان ها در نوزادان در سن زیر یک سالگی نمو می یابد. این دندان ها به دندان های شیری معروف اند. این دندان ها تا چندین سال همراه کودکان هستند و بعد از آن از سن شش یا هفت سالگی کم کم لق شده و از بین می روند و جای آن ها را دندان های دائمی می گیرند. هدف ما در این مقاله پاسخ به این سوال است که « چگونه بفهمیم دندان شیری است یا دائمی؟ » ، پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
چگونه بفهمیم دندان شیری است یا دائمی؟
دندان دائمی، به دندانی گفته می شود که در سنین 6 تا 12 سالگی به جای دندان های شیری که افتاده اند از لثه بیرون زده و تا زمانی که فرد بتواند با مراقبت آن ها را حفظ کند در دهان باقی می ماند. برای این که بتوانیم بفهمیم دندان شیری است یا دائمی در وهله اول باید به جنس آن ها توجه کنیم. تقریبا اکثر دندان های دائمی تا سن 12 سالگی طور همزمان و یا یکی یکی رشد می کنند و کامل می شوند. البته چگونگی رشد دندان های شیری نیز جالب است.
دندان های شیری از چند ماهگی جنین در زیر لثه ها رشد می کنند و بعد از به دنیا آمدن و تقریبا از 6 ماهگی بیرون زده و هم چون مرواریدی در دهان نوزاد رشد می کنند. رشد اولیه دندان های شیری با خارش و درد همراه است و نوزادان در این برهه ممکن است دوران سختی را تجربه کنند. در مورد دندان های دائمی بهتر است بدانید که دندان های آسیای راست و چپ در فک بالا همزمان با هم رشد می کنند. دهان انسان بالغ ظرفیت داشتن 32 دندان را دارد. نوع دیگری از دندان ها وجود دارند که به دندان عقل معروف هستند.
این دندان ها نیز تقریبا از سن 18 سالگی رشد خود را آغاز می کنند و تعداد آن ها 4 عدد می باشد. دو عدد از آن ها در قسمت راست و چپ فک پایین و دو تای دیگر در سمت راست و چپ فک بالا قرار می گیرند. در مورد دندان های دائمی نیز باید بگوییم که تعداد دندان های دیگر در هر فک، تشکیل شده از 4 دندان قدامی، 2 دندان نیش، 4 دندان آسیای کوچک و 4 دندان آسیای بزرگ می باشد. اما طبق توصیه های بهترین جراح دندانپزشک در تهران، بهتر است دندان های عقل از لثه خارج شوند، چراکه این دندان ها فضا را برای دندان های اصلی تنگ می کنند و باعث به هم ریختگی نظم آن ها و همچنین پوسیدگی شان می شود. در مجموع با کشیدن این 4 دندان، 28 دندان دائمی در دهان انسان بالغ باقی بماند.
دسته بندی انواع دندان ها
در بخش قبلی توضیح دادیم که دندان شیری و دائمی چگونه هستند و در چه سنی رشد می کنند. حال می خواهیم در ادامه علاوه بر توضیح این که چگونه بفهمیم دندان شیری است ییا دائمی با نام دندان ها و عملکرد آن ها آشنا شویم. معرفی دندان ها به شرح زیر می باشند:
- دندان‌های قدامی یا پیشین: دندان های قدامی یا پیشین چه در دندان های دائمی و چه شیری آن هایی هستند که به تعداد 4 عدد در فک بالا و پایین بوده و در وسط قرا گرفته اند. با این دندان ها می توان غذا را نگه داشت و آن ها را بعد از تکه تکه کرد بلعید.
- دندان نیش: دندان های نیش دندا های نوک تیزی هستند که علاوه بر نگه داشتن غذا در بریدن آن ها نیز کمک کی کنند.
- آسیای کوچک: نوع دیگری از دندان های قرار گرفته در دهان، دندان آسیای کوچک هستند که به صورت برآمدگی هایی مخروطی شکل بوده و در راستای خرد کردن و له کردن غذا مورد استفاده قرار می گیرند.
- دندان آسیا: دندان‌های صاف موجود در بخش های عقبی دندان به آسیا معروف اند و وظیفه آن ها نیز له کردن و ساییدن غذا می باشد.
- دندان عقل: به دندان هایی که رشد آن ها از 18سالگی آغاز شده و تقریبا جزو دندان های غیر مفید هستند و افراد مجبور به کشیدن آن ها می شوند دندان عقل می گویند.
تفاوت دندان های شیری و دائمی
برای این که بدانیم چگونه بفهمیم دندان شیری است یا دائمی باید به طور کامل تفاوت های مشهود بین این دو را بدانیم. تفاوت میان این دو را از جنبه های مختلفی می توان بررسی نمود. غالبا دندان های شیری افراد از 6 ماهگی رشد می کنند و از سن 6 الی 7 سالگی به صورت یکی یکی لق شده و می افتند. اگر این نظم رشد و افتادن با اخلال مواجه شود و تاخیری 6 ماهه داشته باشد مشکل ساز نمی شود، اما در صورتی که این مدت زمان بیش تر شود لازم است به بهترین دندانپزشک کودکان در تهران مراجعه شود. حال به بحث اصلی خود یعنی تفاوت بین دندان شیری و دائمی برگردیم. این تفاوت ها شامل موارد زیر می شوند:
مینا و عاج دندان های شیری نازک تر از دائمی و پالپ آن ها بزرگ تر می باشد.
عاج دندان های شیری از دائمی نازک تر هستند. در صورتی که عاج دندان در کودکان آسیب ببیند و دچار پوسیدگی شود این آسیب فورا به عصب می رسد. از این رو لازم است به صورت منظم کودک تحت نظر دندانپزشک باشد تا وضعیت دندان ها مورد بررسی قرار گیرد تا هنگام مشاهده پوسیدگی هرچه زودتر ترمیم گردد.
دندان شیری سفیدتر از دندان دائمی می باشد.
راه دیگری برای تشخیص دندان شیری و دائمی توجه به رنگ آن هاست. دندان های شیری از دائمی سفید تر هستند.
ریشه دندان های شیری کوتاه تر از دائمی است.
از آنجا که دندان های شیری موقتی هستند پس نباید به استخوان فک متصل باشند، به همین دلیل در صورت وارد آمدن ضربه به دندان های شیری کودکان آن ها فورا کنده می شوند. اما همین اتفاق اگر برای دندانی دائمی بیفتد سریعا لق نمی شود. در نتیجه می توانیم بگوییم که دندان های شیری از دائمی ریشه کوتاه تری دارند.
دندان شیری می افتد.
حتی با وجود مراقبت کافی از دندان شیری، آن ها باز هم ماندگار نیستند و خواهند افتاد. اما با مراقبت از دندان های دائمی و داشتن ژنتیک خوب، تا آخر عمر می توان آن ها را حفظ کرد. اما باید بدانیم که داشتن دندان های شیری سالم به داشتن دندان هایی قوی تر و زیباتر در بزرگسالی کمک خواهد کرد.
دندان دائمی دارای ماملون است.
برای پاسخ به این که چگونه بفهمیم دندانی شیری است یا دائمی می توانیم مورد دیگری را نیز بررسی کنیم و آن وجود ماملون در دندان دائمی است. ماملون ها برآمدگی هایی هستند که روی دندان قرار دارند. این برآمدگی ها با گذر زمان صاف خواهند شد. ماملون باعث می شود دندان های اصلی در دهان رشد بهتری داشته باشند.
عوارض افتادن زودهنگام دندان های شیری
دندان های شیری از اهمیت بالایی برخوردار هستند. برای رشد صحیح و به موقع دندان های دائمی، لازم است دندان های شیری تا سن معین در دهان باقی بمانند. طبق نظر دندانپزشک کودکان دندان های آسیای شیری تا سن 10 سالگی باید به طور سالم در دهان باقی بمانند. علت این موضوع این است که اگر دندان شیری زودتر از زمان معین بیافتد، عوارضی را برای دهان و دندان کودک در بزرگسالی خواهد داشت.
در صورت حفظ دندان ها شیری، دندان های دائمی در جایگاه خود قرار می گیرند. اهمیت دیر افتادن یا زود افتادن دندان ها از این نظر است که ممکن است باعث شود دندان دائمی در جای خود نباشد. اگر این نکته اجرا نشود دندان ها کج شده و نیاز به ارتودنسی خواهند داشت. برای رخ ندادن این مشکل باید دندان های دائمی زیر دندان های شیری قرار بگیرند.
شاید دغدغه والدین در هنگام مراجعه به دندانپزشک این باشد که چگونه بفهمیم دندان شیری است یا دائمی؟
این سوال زمانی پیش می آید که دندانی هنوز با وجود گذشت سن کودک از مدت معین ،پدر دهان باقی مانده باشد. در صورتی که والدین متوجه شوند که دندان های دائمی در جهت داخل دندان های شیری هستند و در جای خود قرار نگرفته اند، دندان کودک لق نمی شود و با ایجاد فشار به سمت بالا، ریشه دندان تحلیل می رود و نابود می شود. در این صورت با مراجعه به دندانپزشک و معاینه و عکس از دندان ها موضوع بررسی می شود.
اگر دندانپزشک تشخیص دهد که دندان در سرجای اصلی خود قرار نگرفته است با کشیدن به موقع آن، دندان دائمی به جای اصلی خود بر می گردد. اما در صورتی که رشد دندان شیری به پایان رسیده باشد، دیگر دندان به جای اصلی برنمی گردد.
نکات مراقبتی از دندان های شیری
همان طور که بارها گفته شد مراقبت و نگهداری دندان های شیری از اهمیت بالایی برخوردار است و نباید مراقبت و نگهداری از آن ها را ساده گرفت. داشتن دندان های دائمی سالم در گرو داشتن دندان های شیری مناسب است. برای این که چگونه بفهمیم دندان شیری است یا دائمی باید تفاوت های آن ها را بدانیم، اما نکته مهم تر دانستن روش های مراقبتی از هر یک از دندان هاست. نکات مراقبتی دندان های شیری عبارتند از:
شستشوی دندان: دندان های شیری باید حداقل دو بار در روز با مسواک و خمیر دندان شستشو داده شوند. این کار باعث حفظ سلامت دندان های شیری و پیشگیری از تجمع باکتری ها و عفونت ها می شود.
استفاده از پستانک: استفاده از پستانک برای کودکان زیر دو سال، به عنوان یک راه حل بهداشتی برای کاهش خطر بروز عفونت های دهانی می باشد. در صورت استفاده از پستانک، باید اطمینان حاصل شود که آن تمیز و سالم است. البته استفاده از پستانک طبق نظر دندانپزشک کودکان بعد از سه سالگی توصیه نمی شود.
جلوگیری از مصرف قند: مصرف قند و شیرینی های فرآوری شده می تواند باعث تجمع باکتری ها و افزایش خطر تخریب دندان های شیری شود. بنابراین، باید مصرف قند و شیرینی ها را به حداقل ممکن محدود کرد.
بازدید از دندانپزشک: کودکان باید در سنین 6 ماهگی تا یک سالگی برای بررسی دندان های شیری به دندانپزشک مراجعه کنند. این بازدید ها به عنوان یک راه برای پیشگیری و درمان مشکلات دندانی در سنین بعدی، بسیار مهم است.
جلوگیری از آسیب فیزیکی: برای جلوگیری از شکستگی دندان های شیری، کودکان باید از فعالیت های خطرناکی مانند پرش و بازی های خشن، خودداری کنند.
بیماری های رایج دندان های شیری
عارضه هایی برای دندان های شیری و دائمی وجود دارند که در بین موارد دیگر رایج تر هستند. مشکلات و بیماری های متداول برای دندان های شیری و دائمی عبارتند از:
پوسیدگی: پوسیدگی یک بیماری رایج برای دندان های شیری است که باعث تخریب دندان ها و ایجاد درد و تورم می شود. برای جلوگیری از این بیماری، باید کودکان را به شستشوی دندان های خود ترغیب کرد و از مصرف قند و شیرینی ها به حداقل ممکن محدود شد. برای دندان های دائمی نیز این بیمار وجود دارد اما به شدت دندان های شیری نیست.
عفونت های دهانی: عفونت های دهانی می تواند باعث درد و تورم دندان های شیری شود و در صورت عدم درمان، ممکن است به دندان های دائمی نیز منتقل شود. برای جلوگیری از این بیماری، باید کودکان را به شستشوی دندان های خود ترغیب کرد و از استفاده از پستانک های تمیز و سالم اطمینان حاصل کرد.
تسکین درد دندان: در صورت بروز درد دندان، باید به دنبال علت آن بود و در صورت نیاز، به دندانپزشک مراجعه کرد. این باعث جلوگیری از تخریب دندان های شیری و دائمی و پیشگیری از بروز بیماری های دهانی می شود.
تخریب دندان های شیری: تخریب دندان های شیری می تواند باعث درد و تورم شود و در صورت عدم درمان، ممکن است به دندان های دائمی نیز منتقل شود. برای جلوگیری از این بیماری، باید کودکان را به شستشوی دندان های خود ترغیب کرد و از مصرف قند و شیرینی ها به حداقل ممکن محدود کرد.
کلام آخر
در این مقاله ما سعی کردیم تمام نکات لازم در مورد ساختار دندان ها و تفاوت بین آن ها را توضیح دهیم. همچنین علل تفاوت بین دندان شیری و دائمی را عنوان نمودیم. دندان های شیری، دندان های اولیه انسان از ماه های اولیه تولد تا سن 7 سالگی می باشد و دندان های دائمی با از دست رفتن دندان های دائمی جای آن ها را می گیرند. دندانپزشکا تلاش کرد تا بتواند به سوال بیش تر افراد با عنوان چگونه بفهمیم دندان شیری است یا دائمی؟ پاسخ دهد.
امیدواریم از مطالب گفته شده بهره لازم را برده باشید. منتظر دریافت نظرات و پیشنهادات شما برای ارتقای سطح محتوای تولید شده هستیم.
