افراد در طول زندگی خود از دندان های شان بسیار استفاده کرده و بعد از گذشت چند سال، دندان های خود را به علت کهولت سن یا هر دلیل دیگری از دست می دهند. طبیعی است که این افراد به دنبال راهی برای جایگزین کردن دندان های شان باشند. از این رو به روش های مختلف دندانپزشکی که روز به روز مدرن تر می شود روی می آورند. دو مورد از روش های جایگزین کردن دندان، دندان های مصنوعی و ایمپلنت ها هستند. این روش ها محاسن زیادی داشته و فرقی با دندان های طبیع ندارند. قصد داریم در این مقاله به موضوع ایمپلنت بهتر است یا دندان مصنوعی؟ بپردازیم؛ لطفا تا پایان ما را همراهی کنید.
ایمپلنت چیست؟
ایمپلنتولوژی یکی از روش های قدیمی برای بازسازی دندان ها می باشد. ایمپلنت پروتزی بوده که به صورت یک یا چند واحدی روی لثه قرار گرفته و جایگزین دندان طبیعی شخص می شود. علم ایمپلنتولوژی علاوه بر ظاهری طبیعی برای تامین ریتنشن پروتز اوردنچر هم کاربرد دارد. اغلب ایمپلنت هایی که در مطب های دندانپزشکی به کار می رود از جنس تیتانیوم بوده و مقاومتی نظیر دندان های طبیعی دارد. البته لازم به ذکر است که در ساختار ایمپلنت زیرکونیا هم وجود دارد.
در اجرای ایمپلنت برای افراد محدودیتی وجود ندارد بنابراین همه سنین می توانند از این روش استفاده کنند. برخی از بیماران لثه مقاومی داشته و در برابر ایمپلنت و جراحی سازگار نیستند به همین دلیل دندانپزشک برای آن ها تجویز دیگری دارد. پیش از هر اقدامی بهترین دکتر ایمپلنت در تهران دهان و دندان را معاینه کرده و در صورت نبودن مشکلی برای ایمپلنت وارد عمل می شود.
ایمپلنت تا به حال به عنوان موفق ترین درمان برای جایگزینی دندان ها شمرده می شود. قالب گیری به اندازه هر دندان فرد انجام شده و به همان صورت ساخته می شود. در این روش لثه را سوراخ کرده و فیکسچر را در آن به کار می گذارند. سپس با اباتمنت تاج دندان و روکش را روی پیچ قرار می دهند. جراحی های لثه برای ایمپلنت همراه با بی حسی موضعی انجام می گیرد. در ادامه بیش تر به موضوع ایمپلنت بهتر است یا دندان مصنوعی؟ خواهیم پرداخت.
مقایسه ایمپلنت و دندان مصنوعی
اگر بخواهید از میان ایمپلنت یا دندان مصنوعی یکی را انتخاب کنید باید شرایط تان را در نظر بگیرید. هیچ کس نمی تواند در مورد خوبی یا بهتر بودن یکی از این دو روش برای همه افراد یک نسخه بپیچد. همان طور که گفته شد ایمپلنت گذاری یا دندان مصنوعی به وضعیت دهان و دندان شخص و استخوان فک او بستگی دارد. همچنین برخی اولویت اشخاص مختلف با یک دیگر فرق دارد و نمی شود به طور کلی بیان کرد که چه روشی مناسب تر است.
تفاوت هایی در میان ایمپلنت و دندان مصنوعی وجود دارد که در کاربری آن ها تاثیر می گذارد. اولین و مهم ترین تفاوت به وضعیت فک و استخوان شخص بر می گردد. از نظر دندانپزشکان مواردی وجود دارند که از نصب ایمپلنت منع شده و به سمت دندان مصنوعی هدایت می شوند. کودکان و نوجوانان در حال رشد، افرادی که فک و لثه آن ها تراکم و مقاومت کافی را ندارد و بیماران سرطانی از جمله کسانی هستند که نمی توانند ایمپلنت بگذارند.
دندان های مصنوعی برای هیچ فردی محدودیت ایجاد نمی کند. دندان های مصنوعی متجرک بوده و قابل جا به جایی هستند. بنابراین افراد می توانند به صورت موقت و دائم از آن ها برای پر کردن جای خالی دندان های خود استفاده کنند. ایمپلنت به جراحی های متعدد دردناک دارد در صورتی که دندان مصنوعی هیچ دردی نداشته و متناسب با جای خالی دندان قالب گیری می شود.
استحکام و مقاومت
دندان های مصنوعی معمولا از پروتزهای پارسیل آکریلیکی هستند. آکریلیک نوعی ماده پلیمری است که جامد بوده و استحکام بالایی دارد. مقاومت دندان های مصنوعی باید نه آن قدر محکم بوده که به لثه آسیب رسانده و نه آن قدر نرم که کارایی و عملکرد خود را نداشته باشد. البته دندان های مصنوعی از مواد نانو مختلفی هم ساخته می شوند. برخی از دندان مصنوعی ها دندان ها دارای مقاومت بالا بوده و بافت لثه را ژله ای در نظر می گیرند.
ایمپلنت و دندان مصنوعی هر دو پروتزهای مصنوعی هستند که به جای دندان درون یا روی لثه قرار می گیرند. از آن جایی که دندان ها به علت خورد کردن و جویدن باید مستحکم باشند از مواد اولیه مرغوب در آن ها به کار می رود. در اکثر مواقع مشاهده می شود که جنس ایمپلنت و دندان مصنوعی یکی بوده و تنها روش جای گذاری آن متفاوت است. رزین و آکریلیک دو ماده اصلی ساخت پروتز دندانی هستند.
شایان ذکر است که در هر دو روش ایمپلنت و ساخت دندان مصنوعی پروتز دندانی به صورت شخصی انجام می شود. یعنی هر دندان متناسب با ویژگی های دهان و دندان بیمار ساخته می شود. بنابراین میزان سختی و استحکام آن در افراد گوناگون می باشد. البته بسیاری از دندانپزشک ها و لابراتوارهای دندان سازی ممکن است از مواد اولیه نامرغوب در تهیه تاج دندان استفاده کنند.
طول عمر و دوام
اگر از دندان های طبیعی هم درست و اصولی مراقبت صورت نگیرید در مدت زمان کوتاهی کاربرد خود را از دست داده و از بین می رود. پروتزهای دندانی کاملا مشابه دندان طبیعی انسان هستند با این تفاوت که روت کانال و ریشه ندارند. اما این بدان معنا نیست که از مراقبت ها و رعایت نکات بهداشتی می توان چشم پوشی کرد. در صورت مراقبت از دندان های مصنوعی و ایمپلنت ها دوام آن را می توان تضمین نمود.
در صورتی که دندان مصنوعی از مواد باکیفیت ساخته شده و متناسب با حالت لثه و دندان ها باشد دوام قابل قبولی دارد. معمولا دندان های مصنوعی بین 5 تا 10 سال بسته به مراقبت ها عمر مفید دارند. البته در شرایط استاندارد هر 7 سال یک بار دندان مصنوعی باید تعویض گردد اما در صورت کارکرد مناسب و رعایت نکات مراقبتی می توان تا 15 سال هم از آن استفاده کرد.در مورد ایمپلنت دندان بحث متفاوت است. زیرا پروتزهای دندانی در استخوان فک و لثه کار می روند.
در مقایسه ایمپلنت بهتر است یا دندان مصنوعی؟ باید گفت که ایمپلنت گزینه بهتری است. ایمپلنت دندان مقاومت بسیار بالایی داشته و از عمر خوبی برخوردار است. بررسی ها نشان داده که عمر مفید پروتز ایمپلنت 10 سال است. اما در افراد زیادی این عمر تا 30 سال هم تداوم یافته است. برخی از افراد استخوان فک ضعیفی داشته و در برابر ایمپلنت مقاومتی ندارند در چنین شرایطی ممکن است عمر ایمپلنت کاهش یابد. پس هر نوع عارضه و بیماری لثه و فک می تواند دوام ایمپلنت را تغییر دهد.
هزینه نصب ایمپلنت و دندان مصنوعی
در تمام روش های دندانپزشکی هزینه ترمیم یا بازسازی دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل شامل مقاومت استخوان فک، وضعیت لثه، بیماری های دهانی و دندان، جنس مواد مورد استفاده، تخصص دندانپزشک و نوع خدمات می شود. ایمپلنت یکی از رشته های مهم دندانپزشکی است که در سال های اخیر با استقبال بی نظیری مواجه شده است.
دندان های مصنوعی و ایمپلنت هر دو از پروتزهای دندانی اند و در بیش تر مواقع از یک جنس هستند. در چنین شرایطی تبحر دندانپزشک و اقدامات وی روی هزینه نصب آن ها تاثیر می گذارد. دندان های مصنوعی در لابراتوارهای دندانپزشکی قالب گیری، ساخته و نصب می شوند. در صورتی که ایمپلنت کار بسیار تخصصی بوده و نیازمند مهارت بالای دندانپزشک است. به لحاظ کارایی ایمپلنت بهتر است و دندان مصنوعی هزینه کم تری دارد.
پیش از ایمپلنت باید همه خرابی های دندان و لثه برطرف شده سپس مراحل آن انجام شود. پروتزهای دندانی توسط فیکسچرها به لثه و استخوان فک متصل می شوند. ولی دندان های مصنوعی متحرک دارای قالب متناسب لثه و دندان ها بوده و به سهولت نصب می گردد. طبق موارد ذکر شده هزینه نصب ایمپلنت بسیار گران تر از دندان مصنوعی بوده و می توان گفت هزینه ایمپلنت یک دندان با هزینه نصب دندان مصنوعی کامل برابری می کند.
مهارت دندانپزشک
یکی دیگر از تفاوت هایی که میان ایمپلنت و دندان های مصنوعی وجود دارد به مهارت دندانپزشک بر می گردد. دندان های مصنوعی توسط دندانسازها تهیه و به کار گذاشته می شود. برخی از این دندانسازها دارای تحصیلات آکادمیک بوده و برخی دیگر به صورت تجربی در این رشته مشغول به کار هستند. دندانساز باید توانمند بوده و با انواع پیچیدگی های کار خود آشنا باشد. ایمپلنت یا دندان مصنوعی از روش های محبوب جایگزینی دندان است.
یک دندانساز دندان مصنوعی باید ابزار کار خود و نحوه استفاده از آن ها را بلد باشد. همچنین باید انواع حالات دندان و لثه را شناخته تا بتواند کیفیت مطلوبی در اختیار بیمار خود قرار دهد. آشنایی با مواد سازنده دندان، نحوه درست قالب گیری، شناخت اشکالات در طول قالب ریزی، نحوه ساخت روکش، نحوه پرسلن گذاری و آشنایی با انواع مختلف محصولات و روش ها از جمله مهارت های دندانساز است.
دندانپزشک ها در دوران تحصیل خود با انواه راه های درمانی و بیماری ها آشنا می شوند. چیزی که سبب شناخته شدن یک دندانپزشک می شود، مهارت وی در ایمپلنت دندان است. یک دندانپزشک کاردان باید تحصیلات آکادمیک داشته باشد. تحلیل و درمان بیماری های قبل از ایمپلنت، سوراخ کردن لثه و فک، نحوه جای گذاری فیکسچر، متصل کردن تاج دندان به لثه و روکش گذاری از مهارت های یک دندانپزشک ایمپلنت است.
دوره نقاهت و طول درمان
در ساخت دندان های مصنوعی ابتدا فرد باید دندان های خود را کشیده و وقفه ای در اقدامات درمانی خود ایجاد کند. به علت تشکیل لخته خون، فاز التهابی و بازسازی بافت لثه زمانی را صرف بهبود وضعیت کرد. سپس قالب گیری از دندان ها و لثه صورت می گیرد. حدود یک تا دو ماه باید میان کشیدن دندان و قالب گیری وقفه ایجاد شود. البته برای برخی از افراد بسته به جنس دندان و لثه، انجام جراحی ها، سن و سلامت این مدت زمان متفاوت است.
پس از ساخت دندان ها فرد باید تا یک ماه به وضعیت کنونی اش عادت کند. بنابراین می توان گفت دوره نقاهت دندان مصنوعی از یک الی سه ماه به طول می انجامد. در ایمپلنت دندان هیچ دندانپزشکی مدت زمان مشخصی را تعیین نمی کند. زیرا جوش خوردگی فک استخوان، لثه و مراحل درمان در هر کس متفاوت خواهد بود. به طور کلی دوره نقاهت ایمپلنت دندان از 2 تا 8 ماه شروع خواهد شد.
ابتدا دندانپزشک هر فیکسچر ایمپلنت را داخل استخوان فک جای گذاری می کند. این کار یک الی دو روز طول می کشد. پس از گذشت دو هفته بخیه ها کشیده شده و ایمپلنت چکاپ می شود. 3 الی 6 ماه جوش خوردن استخوان فک و جای ایمپلنت طول می کشد. قرار دادن هیلینگ، اباتمنت، تاج موقت و اصلی و روکش بین 3 الی 6 ماه طول می کشد. درد دوران نقاهت بعد از ایمپلنت 1 تا 3 هفته می باشد.
جراحی و مراقبت
دندان های مصنوعی به جراحی خاصی نیاز ندارند. مگر در صورتی که از گذشته ریشه یا عفونتی در لثه باقی مانده باشد. در این شرایط دندانپزشک باید درمان ریشه انجام داده و بهبود یابد. در نصب دندان های مصنوعی و پروتزها لثه مهم ترین جز است. به همین دلیل لثه باید در بهترین وضعیت خود قرار داشته باشد. دندانپزشک با تخلیه لثه از عوامل بیماری زا و رسوبات سلامت را به لثه هدیه می کند.
پس از این که پزشک از وضعیت سلامت دندان مطمئن شد وارد فاز قالب گیری و سپس ساخت پروتز دندان مصنوعی می شود. در ایمپلنت برخلاف اجرای دندان مصنوعی به جراحی های فراوانی نیاز است. برای این که فیکسچر و دندان در لثه قرار بگیرد باید استخوان فک سوراخ شود. از آن جایی که پروتز ایمپلنت به پایه فلزی اتصال می یابد باید جراحی لثه و فک صورت بگیرد.
تغییر مشکلات فکی، پیوند استخوان، جراحی متناسب سازی فک و درمان ریشه از جراحی های لازم در این دوران است. شخص قبل از انجام ایمپلنت باید از وضعیت لثه و فک خود مطلع شود. بیماری های عفونی دندان و لثه برطرف شده و پس از آن ایمپلنت صورت می گیرد. اجتناب از مصرف مشروبات الکی و استعمال دخانیات از مهم ترین مراقبت های پیش از ایمپلنت است.
مشکلات و عوارض
برخی از مشکلات ایمپلنت تا مدت های طولانی همراه فرد می باشد و برخی دیگر دوره نقاهت مشخصی دارد. یکی از مشکلاتی که افراد پس از ایمپلنت با آن رو به رو می شوند دردهای آن است. در مراحل اولیه ایمپلنت فک و لثه باید جراحی شده و جایگاه هر دندان مشخص شود. سپس هر پایه را در لثه قرار داده و بخیه زد. این مراحل دردهای زیادی را به فرد تحمیل می کند. در این شرایط وجود درد، التهاب، تورم و خون ریزی کاملا طبیعی است به جز مواردی که علائم به شدت خود را نشان دهند.
ناهنجاری های بسیاری وجود دارند که در دراز مدت سلامت دهان و دندان افراد را تهدید می کند. عفونت لثه و فک خطرناک ترین این عوارض می باشد. افرادی که به مشروبات الکلی و دخانیات اعتیاد دارند بیش تر توسط بیماری ها و عارضه های عفونی تهدید می شوند. کج شدن دندان های ایمپلنت شده یا جای گذاری نامناسب که منجر به عدم توازن و قرارگیری دندان های دیگر می شود از مشکلات جدی ایمپلنت است.
دندان های مصنوعی برعکس پروتزهای ایمپلنت مشکل جدی ایجاد نمی کند. زیرا در ابتدا قالب گیری انجام شده و سپس دندان مصنوعی در لابراتوار دندانسازی آماده می شود. در صورت هرگونه ایرادی تنها دندان مصنوعی است که تعویض می شود. آسیب های فیزیکی به دندان از عوارض مشترک ایمپلنت یا دندان مصنوعی است.
ایمپلنت برای چه افرادی مناسب است؟
یکی از مهم ترین سوالاتی که افراد با آن رو به رو هستند، ایمپلنت بهتر است یا دندان مصنوعی؟ می باشد. این سوال برای همه افراد یک پرسش کلی است. به همین خاطر نمی توان پاسخ قانع کننده ای به این پرسش داد. اغلب اشخاص به دلیل برخورداری از ظاهر طبیعی از روش ایمپلنت برای جایگزینی استفاده می کنند. اما این روش برای همگان استاندارد نبوده و پیشنهاد مناسبی نیست.
افرادی که یک یا چند دندان از دست رفته داشته باشند و به تشخیص دندانپزشک ممانعتی برای نصب ایمپلنت وجود نداشته باشد می تواند از این روش بهره بگیرد. رشد کامل استخوان فکی یکی از شروط اصلی انجام ایمپلنت است. خوب است بدانید که پیش از هر اقدامی وضعیت استخوان فک، موقعیت دندان ها و وضعیت لثه بررسی شده و اگر عارضه خاصی مشاهده نشود فرد برای انجام ایمپلنت تایید می شود.
خیلی ها به دلیل دردسرهای دندان مصنوعی و متحرک بودن آن تمایلی به استفاده از آن ندارند. برای این افراد ایمپلنت بهترین گزینه است. ایمپلنت برای کسانی که دارای مشکلات گفتاری و ظاهری هستند هم مناسب است. بی نیاز از درمان ریشه و عفونی نبودن لثه و فک قبل از ایمپلنت و بعد از آن سبب انجام این روش می شود. از طرفی دندان مصنوعی برای کسانی که توانایی تقبل هزینه های سنگین ایمپلنت را ندارند و دائما با مشکلات عفونت، تورم، التهاب و خون ریزی لثه مواجه نیستند، انتخاب هوشمندانه ای است.
مزایا و معایب ایمپلنت دندان
- در روش ایمپلنت، پروتز دندان در لثه فیکس شده و همین باعث افزایش استحکام آن می شود. خوردن و جویدن با دندان های ایمپلنت شده بسیار بهتر از دندان مصنوعی می باشد.
- دوام ایمپلنت بالا بوده و در صورت مراقبت های اصولی بیش از 10 سال کارایی دارد.
- ظاهری طبیعی دارد و غیر قابل تحرک است. این ویژگی برای برخی ها مزیت و برای سایرین یک نقص به شمار می رود.
- تحقیقات نشان داده است که افرادی که ایمپلنت انجام داده اند کم تر به بیماری های تحلیل فک و لثه مبتلا می شوند.
- معمولا ایمپلنت های تک واحدی با موفقیت رو به رو نمی شوند؛ زیرا تحت تاثیر سایر دندان ها قرار می گیرند.
- ایمپلنت های تک واحدی در صورت نصب به دندان های مجاور متصل نبوده و آسیبی به آن ها وارد نمی کند.
- بزرگ ترین نقصی که در نصب ایمپلنت دندان وجود دارد، هزینه بالای آن است.
- مدت زمان زیادی برای انجام ایمپلنت لازم است و در دو بازه زمانی طول درمان و دوره نقاهت تقسیم می شود.
- جراحی های متعددی برای ایمپلنت کردن دندان لازم است؛ زیرا لثه و استخوان باید کاملا سالم باشند.
- ایمپلنت برای تمامی افراد مناسب نبوده و دارای محدودیت می باشد.
- لق شدن، عصب کشی، کج شدن، عدم جویدن و گفتار نامناسب در روش ایمپلنت وجود ندارد.
- ایمپلنت سایر دندان ها را ثابت نگه می دارد.
مزایا و معایب دندان مصنوعی
- دندان های مصنوعی به دلیل این که متحرک هستند به سادگی قابل شست و شو نبوده و مراقبت از آن ها تا حدودی دشوار است.
- متاسفانه دندان مصنوعی هیچ ارتباطی با لثه و استخوان فک نداشته و ممکن است که در هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن از دهان خارج شوند.
- در گذر زمان استخوان فک و لثه تحلیل رفته و دیگر دندان مصنوعی قالب مناسب را ندارد.
- ایمپلنت بهتر است از دندان مصنوعی در خرد کردن و جویدن و به همین سبب فرد احساس بهتری دارد.
- پروتزهای دندانی برای استوار ماندن و استحکام قابل قبول به لثه یا سایر دندان ها تکیه می کنند.
- دندان های مصنوعی در گذر زمان باعث ایجاد زخم های لثه می شوند.
- عدم دسترسی به لثه و رعایت بهداشت نامناسب بیماری های مختلفی را متوجه لثه می کند.
- قیمت مقرون به صرفه دندان های مصنوعی برای جایگزینی دندان های از دست رفته بسیار مورد توجه قرار می گیرد.
- استخوان فک برای جویدن یا خرد کردن باید فشار زیادی را اعمال کند.
- در صورت ایجاد هر نوع بیماری و مشکلات لثه به سادگی می توان آن را درمان کرد.
- چنان چه دندان مصنوعی مناسب لثه و فک نباشد می توان آن را تعویض نمود.
- طول درمان و دوره نقاهت کوتاهی داشته و مراقبت های خاصی نیاز ندارد.
- همه افراد می توانند از آن بهره بگیرند.
- دردهای خفیف کوتاه مدت تا زمانی که لثه و دندان مصنوعی با یک دیگر هماهنگ شوند.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم دندان مصنوعی و ایمپلنت های دندانی را از همه جوانب با یک دیگر مقایسه کنیم. همان طور که گفته شد نمی توان در مورد مناسب بودن ایمپلنت یا دندان مصنوعی برای یک شخص به خصوص تجویز عمومی انجام داد. هر فرد با مراجعه به پزشک و رادیولوژی از وضعیت سلامت دندان و لثه خود مطلع شده و به صلاح دید پزشک یکی از روش ها را بر می گزیند. دندانپزشکا از همراهی صمیمانه شما عزیزان قدردانی می کند. امیدواریم مقاله ایمپلنت بهتر است یا دندان مصنوعی؟ برای شما مفید واقع شده باشد.
