دندان عقل جزو 32 دندان انسان بالغ است و تقریبا در سنین نوجوانی رشد می کند. یکی از دغدغه ها و تردیدهای پیش رو برای افراد این است که کشیدن دندان عقل واجب است یا نه. تقریبا هر انسان بالغی 4 دندان عقل دارد که در انتهای قوس فک بالا و پایین در دو سمت چپ و راست رشد می کند. با توجه به این که این دندان در انتهای دهان قرار دارد فضای کافی برای رشد ندارد و ممکن است نتواند به خوبی ظاهر شود. همچنین دندان عقل فضا را برای دیگر دندان ها نیز سخت می کند. برای پاسخ به این سوال که آیا کشیدن دندان عقل لازم است یا خیر؟ در ادامه همراه ما باشید.
دندان عقل چیست؟
دندان‌ها به چهار دسته اصلی تقسیم می شوند:
- دندان‌های جلویی (incisors): این دندان ها در قسمت جلوی دهان و برای بریدن و شکستن غذا استفاده می شوند. هر فرد دو دندان جلویی در هر فک دارد.
- دندان‌های کناری یا نیش (canines): این دندان‌ها در قسمت کناری دهان و برای گیر دادن و کشیدن غذا استفاده می شوند. هر فرد دو دندان کناری در هر فک دارد.
- دندان‌های پس‌سری یا آسیاب (premolars): این دندان ها در قسمت وسط دهان و برای خرد کردن و خمیر کردن غذا استفاده می شوند. هر فرد دو دندان پس‌سری در هر فک دارد.
- دندان‌های عقل (molars): این دندان‌ها در قسمت عقبی دهان و برای خرد کردن و خمیر کردن غذا استفاده می‌شوند. هر فرد چهار دندان عقل دارد، دو دندان عقل در هر فک.
دندان عقل یا مولار سوم، دندانی است که در قسمت عقبی دهان و در آخرین ردیف دندان‌ها قرار دارد. این دندان در بین سنین 17 تا 25 سال بروز می‌کند و معمولاً آخرین دندانی است که در دهان بروز می کند. برای بسیاری از افراد، دندان عقل به دلایل مختلف از جمله فضای کافی در دهان، تغییرات موقعیت دندان‌های دیگر و یا عفونت‌های مکرر، نیاز به جراحی و یا خارج کردن آن دارند. پس اغلب می توان گفت که کشیدن دندان عقل ضروری است.
دندان عقل‌ها به دو نوع عقل بالا و عقل پایین تقسیم می شوند. هر فرد دو دندان عقل بالا و دو دندان عقل پایین دارد. این دندان ها در بعضی از افراد به خوبی رشد نمی کنند و ممکن است باعث درد و عفونت شوند، در این صورت بهتر است آن ها جراحی شوند. همچنین دندان عقل ها ممکن است به دلیل قرار گرفتن در موقعیت نامناسب، با دندان های دیگر تداخل کنند و به نتیجه ای نامطلوب منجر شوند. دندان عقل ها از نظر رشد نیز به دو نوع تقسیم می شوند:
1. دندان عقل عمودی: در این نوع رشد، دندان عقل به صورت عمودی و به سمت بالا رشد می کند و به طور طبیعی در جای خود قرار می گیرد.
2. دندان عقل افقی: در این نوع رشد، دندان عقل به صورت افقی و به سمت جلو یا عقب رشد می کند و با دندان های دیگر تداخل می کند که ممکن است باعث درد، التهاب و عفونت شود. در این صورت، بهتر است دندان عقل جراحی شود.
آیا کشیدن دندان عقل لازم است؟
کشیدن دندان عقل در برخی موارد ضروری است. اگر دندان عقل به صورت افقی رشد کند و با دندان های دیگر تداخل داشته باشد، ممکن است باعث درد و التهاب شود و بهتر است جراحی شود. همچنین، در برخی موارد دندان عقل به دلیل فضای کافی برای رشد ندارد و باعث فشار بر دندان‌های دیگر می‌شود که ممکن است باعث جابجایی و تغییر در قوس دندانی شود.
در این صورت نیز بهتر است دندان عقل جراحی شود. اما در مواردی که دندان عقل به صورت عمودی رشد کرده و در جای خود قرار گرفته است، کشیدن آن ممکن است اجبار نباشد. به طور کلی عوارض نکشیدن دندان عقل طبق نظر متخصصینی چون بهترین جراح دندانپزشک در تهران شامل موارد زیر می شود:
عوارض عدم کشیدن دندان عقل عبارتند از:
درد و عفونت: دندان عقل نامطلوب ممکن است باعث درد و عفونت شود که می‌تواند به مشکلات جدی تبدیل شود.
فشار بر دندان های دیگر: دندان عقل ممکن است باعث فشار بر دندان های دیگر شود و باعث مشکلات دندانی مانند ترک، تسویه ناصحیح و خراشیدگی گردد.
محدودیت در گفتار، خوردن و حتی تنفس: دندان عقل نامطلوب ممکن است باعث محدودیت در گفتار، خوردن و حتی تنفس شود.
تشکیل ترک هایی در لثه: در برخی موارد، دندان عقل ممکن است باعث تشکیل ترک هایی در لثه شود که می تواند باعث تشکیل سرطان دهان شود.
سختی در تمیز کردن دهان: این نوع دندان ممکن است باعث تراکم بین دندان ها شود و باعث سختی در تمیز کردن دهان شود.
مشکلات فک و صورت: گاهی اوقات، دندان عقل ممکن است باعث مشکلات فک و صورت شود. زمانی که دندان عقل در زیر استخوان فک رشد کند و روی عصب باشد ممکن است قفلی فک را به همراه داشته باشد.
نیاز به جراحی دندان عقل در آینده: در صورتی که دندان عقل شما به درستی در جایگاه خود قرار نگیرد، ممکن است در آینده نیاز به جراحی دندان عقل باشد.
جراحی دندان عقل چگونه انجام می شود؟
جراحی دندان عقل یا به عبارت دیگر جراحی سه گانه، شامل مراحل زیر است:
معاینه: در این مرحله، پزشک معالج دندان شما را بررسی می کند و با توجه به موقعیت و جایگاه دندان عقل، تصمیم می گیرد که آیا جراحی لازم است یا خیر.
تصویربرداری: برای اطمینان از وضعیت دقیق دندان عقل، دندانپزشک مورد نظر ممکن است از روش های تصویربرداری مثل رادیوگرافی، توموگرافی و پانورامیک استفاده کند.
آماده سازی: قبل از جراحی، پزشک شما شاید بخواهد شما را به چندین تست و آزمایش بفرستد تا اطمینان حاصل کند که شما برای جراحی مناسب هستید.
بیهوشی: جراحی دندان عقل معمولا با بیهوشی کامل انجام می شود تا شما هیچ دردی نداشته باشید.
جراحی: در این مرحله، پزشک شما با استفاده از ابزارهای خاص، دندان عقل را از جایگاه خود جدا می کند و سپس آن را بیرون می‌کشاند. کشیدن دندان عقل زمانی که نمایان باشد راحت است. اما زمانی که نهفته باشد باید برشی در لثه ایجاد شده و دندان از زیر لثه بیرون آورده شود و سپس بخیه شود.
درمان: بعد از جراحی، پزشک شما ممکن است به چندین روش درمانی مثل قطره های سردرد، ضد التهاب ها و آنتی بیوتیک‌ها روی بیاورد تا به شما کمک کند درد و عوارض جراحی را کاهش دهید.
در صورتی که در کرج تصمیم به جراحی دندان عقل خود دارید از مقاله بهترین جراح دندانپزشک در کرج کمک بگیرید و دندانپزشک متخصص مورد نظر خود را بیابید.
مزایای جراحی و کشیدن دندان عقل چیست؟
مزایای کشیدن و جراحی دندان عقل عبارتند از:
کاهش درد: در صورتی که دندان عقل شما به درستی در جایگاه خود قرار نگیرد، ممکن است باعث درد و عفونت شود. جراحی دندان عقل می تواند این درد را کاهش دهد و عفونت را جلوگیری کند.
بهبود کیفیت زندگی: دندان عقل نامطلوب ممکن است باعث محدودیت در گفتار، خوردن و حتی تنفس شود. با برداشتن دندان عقل، مشکلات احتمالی را حل کرده و بهبود کیفیت زندگی خود را تجربه کنید.
پیشگیری از مشکلات دندانی: دندان عقل ممکن است باعث فشار بر دندان های دیگر شود و باعث مشکلات دندانی مانند ترک، تسویه ناصحیح و خراشیدگی شود. با جراحی دندان عقل، می توانید از این مشکلات جلوگیری کنید.
بهبود بهداشت دهان: گاهی اوقات دندان عقل باعث تراکم بین دندان ها می شود و باعث سختی در تمیز کردن دهان می گردد. با برداشتن دندان عقل، بهداشت دهان شما بهبود می یابد.
بهبود ظاهر: دندان عقل نامطلوب ممکن است باعث تغییر در شکل چهره شما شود. با برداشتن دندان عقل، ممکن است شکل چهره شما بهبود یابد.
رفع مشکلات فک و صورت: در برخی موارد، دندان عقل ممکن است باعث مشکلات فک و صورت شود. با جراحی دندان عقل، ممکن است این مشکلات رفع شود.
پیشگیری از سرطان دهان: همچنین دندان عقل ممکن است باعث تشکیل ترک هایی در لثه شود که می تواند باعث تشکیل سرطان دهان شود. با برداشتن دندان عقل، می‌توانید از این مشکلات جلوگیری کنید.
بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل
دندان عقلی که به صورت نهفته یا نیمه نهفته رشد کرده است، اغلب اوقات قادر است مدت زمان طولانی را در دهان سپری کند. بعضی از این افراد تا زمانی طولانی با دندان عقل شان مشکلی ندارند و می توانند آن را به راحتی در دهان خود نگهدارند. در مقابل، گروهی از افراد، به طور مداوم با دندان عقل خود در جدال می باشند و درد آن را به سختی تحمل می کنند. کشیدن دندان عقل برای این افراد ضروری می باشد.
بهترین روش تشخیص سن مناسب برای کشیدن و جراحی دندان عقل، معاینه توسط دندانپزشکی ماهر و نظر او می باشد. در چنین وضعیتی، دندانپزشک متخصص پیش از این که خرابی دندان عقل شدت پیدا کند و باعث دردهای زیادی شود یا این که باعث دردسر برای سایر دندان ها گردد، کشیدن دندان عقل را توصیه می کند. اصولا سن بین 25 تا 35 سالگی بهترین سن برای کشیدن و جراحی دندان عقل می باشد، اما باز هم در این مورد نظر دندانپزشک مهم است.
مراقبت های لازم بعد از جراحی دندان عقل
جراحی دندان عقل شاید برای برخی از افراد دوره نقاهت سختی داشته باشد. برخی در این دوره صورت شان ورم می کند و ممکن است درد بدی را تجربه کنند. توصیه جراحان برای مراقبت از دندان عقل جراحی شده به موارد زیر اطلاق می گردد:
استفاده از یخ: برای کاهش درد و تورم پس از جراحی، می توانید از یخ بر روی صورت و فک جراحی شده استفاده کنید.
مصرف داروهای تجویز شده: پزشک شما ممکن است داروهایی را به شما تجویز کند تا درد و التهاب را کاهش دهند، باید از این داروها استفاده شود.
استفاده از مواد ضد التهاب: پس از جراحی، می‌توانید از مواد ضد التهاب مانند ژل آلوئه ورا استفاده کنید تا درد و التهاب را کاهش دهید.
استفاده از خوراکی های نرم: در روزهای اول پس از جراحی، بهتر است خوراکی های نرم و پخته مصرف کنید تا به دندان های خود آسیب نرسانید و فشاری به محل جراحی شده وارد نکنید.
آرامش و استراحت: پس از جراحی، بهتر است استراحت کافی داشته باشید و از انجام فعالیت های سنگین اجتناب کنید.
رعایت بهداشت دهان: بعد از کشیدن دندان عقل، بهتر است به بهداشت دهان خود توجه کنید و دهان خود را با آب نمک تمیز کنید. شستشوی مداوم دهان با دهانشویه و آب نمک باعث پیشگیری از عفونت می شود.
کیست و عفونت دندان عقل چیست؟
کیست دندان عقل یک توده مایل به گرد شکل است که در نزدیکی دندان عقل شکل می گیرد. این کیست ممکن است به صورت تصادفی در برخی افراد کشف شود، اما در برخی موارد ممکن است علائم شدیدی از جمله درد، تورم و عفونت دندان را نشان دهد. اگر دندان عقل کیست دار در سنین نوجوانی کشیده نشود، درمانش ممکن است سخت شود و تنها با کشیدن دندان عقل مشکل رفع نشود. در موارد نادر تاخیر در کشیدن دندان عقل کیست دار می تواند تومورهای دهانی را ایجاد کند.
عفونت دندان عقل نیز می تواند به دلیل توده‌های بزرگ کیست یا به دلیل ترک دندان عقل ایجاد شود. علائم عفونت دندان عقل شامل درد، تورم، تب و تحریک در ناحیه دندان عقل می‌باشد. در صورت بروز هرگونه علائم، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. عفونت موضعی دندان عقل بسیار رایج است و ممکن است منجر به درد، ورم و مشکلات جویدن و بلع مکرر گردد.
دیگر عارضه ماندگاری دندان عقل در دهان، ایجاد شلوغی و کراودینگ دندان های دیگر است. در برخی موارد دندان عقل با رشد کج و یا افقی خود ریشه دیگر دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد و آن ها را جایجا می کند. در نتیجه دندان ها از جای خود تکان خورده و نظم شان به هم می ریزد و کج می شود. در این صورت باید دندان ها تحت ارتودنسی قرار گیرند.
کلام آخر
دندان عقل نوعی دندان اضافه محسوب می شود که ماندن آن در دهان ممکن است عوارض و خطراتی را به همراه داشته باشد. از این رو در اغلب موارد توصیه دندانپزشکان به حذف دندان عقل می باشد. البته ممکن است دندان عقل با کشیدن خارج نشده و نیاز به جراحی داشته باشد. هدف ما در این مقاله توضیح و پاسخ به سوالی بود که شاید خیلی از افراد درگیر آن باشند و آن لزوم یا عدم لزوم کشیدن دندان عقل است.
امیدواریم از مطالبی که سایت دندانپزشکا در این مقاله ارائه داد راضی بوده باشید. از این که همراه ما بودید از شما سپاس گزاریم و منتظر دریافت نظرات و پیشنهادات شما هستیم.
